ASKERİ GÜÇ(MİLİTARY FORCE)
Askeriye Ekonomisi
Askeriyenin Maliyeti
à Askeri harcamalara en çok parayı ABD harcıyor.
Dwinght Einsenhower, 1953
“Yapılan her bir savaşta silahla ölenlerin dışında, maliyetinden dolayı açlıktan ölenlerde olur.”
à Sovyetler Birliği(Dağılmalarında en çok askeriyeye karşılığı olmayan para harcamaları etkili oldu.)
àBatı Avrupa/Japonya( Askeri harcamaları fazla yapmayıp hızlı geliştiler. Fakat bir ayrıcalıkları vardı oda ABD korumalarında olmalarıydı.)
àKosta Rica( Daimi ordusu olmadığı için askeri harcamaları yoktur. Orta Amerikanın en gelişmiş ve en demokratik ülkesidir. Kosta Rica da Amerika kıtasında olduğu için ABD’nin koruması altındadır.)
Askeriyenin Getirisi
à Askeri teknolojide gelişmiş olmanın başka bir getirisi de satmaktır. Şuan dünyada en çok silah satan ülkeler ABD ve Rusya dır.
Konvasiyonel Silahlar
à Nokta atışı yapılabilen silahlardır. Sayısal denge önemlidir.Sayısal olarak elinde fazla bulunduran ülkelerin yaptırımları o derecede artar.
Kitle İmha Silahları
à Ayırt etmeksizin herkesi öldürür.
à Nükleer, kimyasal, biyolojik silahlardır.
à Sayısal denge çok önemlidir.
Nükleer Silahlar:
à Caydırıcılık etkisi yüksektir.(Düşmanında nükleer bomba varsa iki kere düşünmen lazım! J )
à Yaptırımları vardır.( Bir ülkeye sadece atarım deyip korkutarak bile bir çok yaptırım uygulaya bilinir.)
à Sayısal denge önemlidir.( ABD’nin elinde şuan 14bine yaklaşık bombası vardır. Fakat Kore de daha az bombası vardır. Ama birkaç tanesi bile Amerika’yı yok etmeye yeticektir.)
à Uranyum ve plütonyumdan yapılır.
à Sadece Japonya’da kullanıldı.
Prolıferation? (Nükleer Silahların Yayılması? )
Realistler;
àNükleer silahların yayılması gerekmektedir. Ancak o zaman dengeye sahip olunur. Devletler birbirlerini tehdit edemezler.
Liberaller:
à Nükleer silahların yayılmasına olumsuz bakarlar.
à Nükleer silahların devlet dışı aktörlerin eline geçerse sıkıntısından dolayı.(Mesela terör örgütlerinin eline geçerse bir merkezi olmadığı için cevap da verilemeyeceği için)
Non-Prolıferation Treaty(Nükleer Silahsızlanma)
à1968’de imzalandı. 1970 de devreye girdi.
à Hindistan, İsrail, Pakistan ve Kuzey Kore imzaladı.2003’te Kore imzasını geri aldı.
à Beş ülke (İngiltere, Çin, Fransa, Rusya ve ABD) nükleer silaha sahip olup da imzalayanlar.
à Diğer devletler nükleer silaha sahip olmayan devletler sadece enerji için gerekli önlemler alınarak nükleer enerji kullanmalarına izin vardı. O devletlere nükleer enerji kullanan devletler yardım edecekti.
à Anlaşmayı imzalayan devletlerle nükleer ticaret yapılabilecek.
à Yayılmayı engellemiştir fakat olan silahları yok etmemiştir.
Yayılma Nasıl Önlene Bilir?
à Çifte standart yapılmamalı.(Devletler çıkarları doğrultusunda hareket etmemeliler.)
à Kolektif güvenlik anlaşmalarını ve mekanizmalarını güçlendirme.
à Nükleer silaha sahip olan bir devlet ilk kullanımını kendin kendine yasaklarsa (Non First Use)
Kimyasal Silahlar:
è Birinci Dünya Savaşı à Hardal Gazı(Mustard Gas)
è 1925: Cenevre ProtokolüàKimyasal silahların kullanılmasını yasaklayan anlaşma)
è İkinci dünya savaşıà Kullanılmadı
è Irakà1980’ler Saddam Hüseyin Halepçe’de kullandı.
è 1992 Kimyasal Silahlar Anlaşması.(188 devlet imzaladı ve onayladı)
à Burma, İsrail(imzaladı ama yasalaşmadı)
à Angola, Kuzey Kore, Mısır, Suriye, Somali imzaladılar.
Biyolojik Silahlar
è Modern savaşlarda kullanılmadı.
è 1972 Biyolojik silahlar anlaşması.
à175 devlet imzaladı.162 devlet onayladı.
à Mısır, Suriye, Somali onaylamadı.
à Erite, İsrail, Çad imzalamadı.
è 2001 Şarbon(anthrox) postaları.
ULUSLARARASI ÖRGÜTLER
Birleşmiş milletler
è Tarihi Süreci
àMilletler cemiyeti( League of Nations)1920
Not: Milletler cemiyetinin başarısız olmasının sebebi en güçlü devlet olan ABD’nin üye olmamasıdır.Başarısız olduğunu II. Dünya savaşının çıkmasını engelleyememesinden anlayabiliriz.
èAmaçları
àKolektif Güvenlik(collective security)
Not: Devletlerin birbirlerine saldırmaması için ufak devletlere güvence olması amacı vardır.
à Barışı muhafaza etme(Peocekeeping)
à İnsan haklarını müdafaa(Human Rights Protection)
Not: BM’ler 2005 yılında koruma sorumluluğunu devreye çıkardı.BM’ler devletlerin içlerinde olan çatışmalar sonucu güçsüz tarafların ezilmesini veya otoritenin ezmesini engellemeyi amaçlamıştır.
à Sosyal ve ekonomik gelişme
Not: BM’ler fakirlik sorunu ileri aşamalarında güvenlik sorunlarına sebep olur teorisine göre devletlerin ekonomilerine yardımı desteklemektedir.
è Üyelik
à Evrensel, sadece devletler.
à 192 üye
à Gözlemci statüsündeki devlet-dışı birimler(Non-State Entities) Örn: FKÖ, Vatikan, AB. Bunların oy hakları yoktur.
*** Kosova üye olamıyor. Sebebi Rusya’nın veto yetkilerini kullanarak kabul etmemesi, ayrıca başka üye devletlerinde işine gelmediği için kabul etmiyorlar.
Birleşmiş Milletlerin Kurumsal Yapısı
è Ana Birimleri
à Güvenlik Konseyi
à Genel kurul
à Sekreterlik
à Uluslararası adalet divanı
è BM programları(UNİCEF, UNCTAD, UND….)
è Otonom birimler(UNUSCO, WHO, İMF,WORLD BANK……)
Güvenlik Konseyi:
Yapısı
à 5 daimi üye sadece bunların veto yetkisi var.
à 10 geçici üye: iki yıllıklar. Her sene 5er devlet seçiliyor.
Rolleri
à Uluslararası barış ve güvenliği sağlanması muhafaza edilmesi
à Güvenlik konseyi kararları tüm devletleri bağlayıcıdır.
à Güvenlik konseyi kararlarını alınması için; veto yetkisi olan ülkelerin hayır dememesi ve geçici devletler ile daimi devletlerin en az 9u evet demesi gerekmektedir. Yani 15 devletten 9 evet oyu çıkmalı.
à Düzensiz olarak toplanır.
Genel Kurul:
à Bütün devletlerin oyları eşit.
à Yılda bir kez genelde Eylül Ekim aylarında toplanır.
Rolleri
à Forum( Her üye devlet yetkilisi düşüncelerini açıkladığı ortam)
à Mali kontrol ( BM’lerin mali tüm işlemleri burada ayarlanır)
à Üyelerin ve yöneticilerin seçimi
Sekreterlik
à BM yürütme koludur.
à Burada çalışanlar vatansız memurlardır.
Genel sekreter kuruma başkanlık eder.
à Ban Ki-moon (Güney Koreli)
à Güvenlik konseyi tarafından önerilir. Genel kurul tarafından onaylanır.
à 5 yıllık( en fazla iki dönem9
à Gündem belirleme gücü vardır.
à Burada çalışanlar vatansızdır fakat güvenlik konseyinde ve genel kurulda çalışanlar kendi ülkelerini temsil ederler.
ULUSLARARASI ÖRGÜTLERİN PROBLEMLERİ VE REFORMLAR
è Güvenlik Konseyindeki Problemler:
à Güçlü ülkelerin ellerinde bulunan veto yetkileri diğer devletler tarafından sorun edilir. Burada anlaşılması gereken önemli kısım veto yetkileri kaldırılsa bile bu güçlü devletlerin desteği olmadan neredeyse hiç bir şey yapılamaz.
è ABD-BM Gerilimi:
à 2000’den sonra ırak savaşına giden yolda BM Amerikalılara onay vermedi. Bu durumu Amerikalılar BM’ler ABD’nin güvenliğini düşünmediği fikrini ortaya atmıştır.
è Mali Problemler:
à BM bütçesi 2.5 milyar dolar civarındadır. Barış gücünün bütçesi de 5 milyar dolar civarındadır.
à Devletlerin katkısı kendi büyükleriyle orantılıdır.
è Ekonomi Vs. Güvenlik Meseleleri:
à Eski devletler(Rusya,ABD vb.) için önemli olan güvenliktir onlar ekonomik meselelerini çözmüştür. Ekonomik sorunlar ufak çaplı yeni devletler için önemlidir.
ULUSLARARASI ÖRGÜTLERİN FİKİRLERE GÖRE YORUMLARI !!!
è LİBERALİZM
à Örgütler bireylerin özgürlüklerini koruduğunu düşünürler ve desteklerler.
à Devletler arası güveni ve iletişimi sağladığını söylerler.
è REALİSTLER
à Uluslararası örgütleri bağımsız olarak görmedikleri için desteklemiyorlar.
à Büyük devletler kendi çıkarları için kurduklarını söylerler.
è MARKSİZM
à İnsanları daha rahat sömürdüklerini düşünürler bu örgütlerin buna örnek olaraktan ufak devletlerin İMF’ ye borçlanmasını ve onlara bu şekilde bağlı olarak sömürüldüklerini düşünürler.
